Η διαρροή μεθανίου από τους αγωγούς Nord Stream μπορεί να σημαίνει πολλά για την κλιματική αλλαγή.
Οι ερευνητές σπεύδουν να υπολογίσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τις μυστηριώδεις διαρροές σε μεγάλους αγωγούς φυσικού αερίου που συνδέουν τη Ρωσία με την Ευρώπη.
Στις 26 Σεπτεμβρίου εμφανίστηκαν μυστηριώδεις διαρροές στους υποθαλάσσιους αγωγούς φυσικού αερίου Nord Stream, που εκτείνονται από τη Ρωσία στη Γερμανία, κοντά στο νησί Bornholm στη Βαλτική Θάλασσα. Δεδομένης της τεταμένης ενεργειακής κατάστασης μεταξύ της Ρωσίας και Δύσης μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, αρκετοί μίλησαν για σαμποτάζ, ανάμεσά τους και το ΝΑΤΟ.
Οι σεισμολόγοι συνέλεξαν δεδομένα που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στον εντοπισμό της αιτίας των διαρροών, ενώ άλλοι ερευνητές προσπαθούν να υπολογίσουν την ποσότητα του μεθανίου, ενός ισχυρού αερίου του θερμοκηπίου, που απελευθερώνεται εξαιτίας των διαρροών.
Κατά τη διάρκεια της νύχτας της 26ης Σεπτεμβρίου, οι χειριστές του αγωγού Nord Stream 2 είδαν μια ξαφνική πτώση πίεσης από 105 bar (που είναι 105 φορές η ατμοσφαιρική πίεση) σε μόλις 7 bar. Αμέσως μετά, σε μια περιοχή πλάτους 1 χιλιομέτρου στην επιφάνεια της Βαλτικής Θάλασσας, εμφανίστηκαν φυσαλίδες από το αέριο που διέφευγε.
Ο αγωγός Nord Stream 2 έχει κλείσει από τότε που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, αλλά εξακολουθεί να είναι γεμάτος αέριο, το οποίο θεωρείται ότι κατά 90% είναι μεθάνιο. Η πτώση της πίεσης ώθησε τους σεισμολόγους να εξετάσουν πιο προσεκτικά τα δεδομένα τους, όπως δήλωσε στο περιοδικό Nature ο Björn Lund από το Πανεπιστήμιο της Ουψάλα της Σουηδίας. «Δεν έχω βιώσει ποτέ κάτι παρόμοιο», είπε ο ίδιος, προσθέτοντας ότι το δίκτυό του ανίχνευσε σεισμική δραστηριότητα, ταυτόχρονα με τη διαρροή, που συνάδει με εκρήξεις και όχι με σεισμούς, οι οποίοι έχουν διαφορετικό αποτύπωμα δόνησης.
Τα γεγονότα έχουν θέσει την παγκόσμια κοινότητα του κλίματος σε επιφυλακή. Όταν ο Andrew Baxter, κάποτε μηχανικός στη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου, τώρα διευθυντής ενεργειακής μετάβασης στο Environmental Defense Fund, που εδρεύει στη Νέα Υόρκη, άκουσε για τη διαρροή του Nord Stream 2, προσπάθησε να ποσοτικοποιήσει την απελευθέρωση μεθανίου. «Κατέληξα σε μια πολύ πρόχειρη εκτίμηση, γιατί υπάρχουν τόσες πολλές και άγνωστες μεταβλητές που είναι πολύ δύσκολο να πούμε με βεβαιότητα πόσο μεθάνιο έχει απελευθερωθεί στην ατμόσφαιρα», λέει ο ίδιος στο Nature.
Ο Baxter, με βάση τις διαστάσεις του σωλήνα και τη θερμοκρασία του νερού, υπολόγισε ότι περίπου 115.000 τόνοι μεθανίου πιθανώς απελευθερώθηκαν κατά την αρχική ξαφνική πτώση πίεσης στον Nord Stream 2. Ανά μονάδα μάζας το μεθάνιο, ως αέριο του θερμοκηπίου, είναι περισσότερο από 80 φορές ισχυρότερο από το διοξείδιο του άνθρακα σε μια περίοδο 20 ετών. Ο Baxter λέει ότι ο συνολικός αντίκτυπος αυτής της διαρροής είναι ισοδύναμος με τις ετήσιες εκπομπές άνθρακα δύο εκατομμυρίων αυτοκινήτων.
«Εάν αυτοί οι αριθμοί επιβεβαιωθούν, θα είναι μια από τις μεγαλύτερες διαρροές φυσικού αερίου στην ιστορία από μια μόνο τοποθεσία», παρεμβαίνει ο Zeke Hausfather, επιστήμονας του κλίματος στο Berkeley Earth, μιας μη κερδοσκοπικής οργάνωσης ανάλυσης δεδομένων στη Καλιφόρνια. Ωστόσο, προσθέτει ότι αυτό δεν επηρεάζει θεμελιωδώς το μέγεθος των παγκόσμιων εκπομπών.
Το γεγονός, αν και τεράστιο, αντιπροσωπεύει περίπου το 0,14% των παγκόσμιων ετήσιων εκπομπών μεθανίου από τη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου, λέει ο Mark Davis, διευθύνων σύμβουλος της Capterio, μιας εταιρείας στο Λονδίνο που παρακολουθεί τις βιομηχανικές εκπομπές αερίων. Μάλιστα, υποστηρίζει ότι, από τη στιγμή που ανακαλύφθηκε η διαρροή, η ανάφλεξή της θα μπορούσε να είχε μετριάσει μεγάλο μέρος της ζημιάς, μετατρέποντας το μεθάνιο σε διοξείδιο του άνθρακα.
Από την αρχική πτώση πίεσης στο Nord Stream 2, έχουν αναφερθεί διαρροές και στον αγωγό Nord Stream 1, ο οποίος περνά από δίπλα του και που επίσης δεν είναι λειτουργικός επί του παρόντος.
Δορυφορικές μετρήσεις
Η ακριβής μέτρηση της ποσότητας μεθανίου που έχει εκλυθεί θα πάρει χρόνο. Οι μέχρι τώρα προσπάθειες παρεμποδίζονται από τη γεωγραφία του σημείου και την κακή τύχη. Οι δημόσιοι δορυφόροι στους οποίους βασίζονται οι περιβαλλοντικές παρατηρήσεις δεν κοιτούσαν προς τη σωστή θέση εκείνη τη στιγμή, λέει ο Itziar Irakulis-Loitxate από το Πολυτεχνείο της Βαλένθια, στην Ισπανία, ο οποίος χρησιμοποιεί δορυφορικά δεδομένα για να μετρήσει τα επίπεδα μεθανίου στην ατμόσφαιρα. Και η νεφώσεις που επικρατούσαν στα βόρεια γεωγραφικά πλάτη έκαναν σχεδόν αδύνατη τη λήψη δεδομένων. Αυτό αποτελεί επιπλέον μια εγγενή πρόκληση στην παρακολούθηση του μεθανίου πάνω από το νερό, καθώς το νερό απορροφά το μεγαλύτερο μέρος του ηλιακού φωτός και καλύπτει οποιοδήποτε σήμα από το μεθάνιο σε ένα φασματόμετρο.
Το μεθανίου εντοπίστηκε από εδάφους από ένα παρατηρητήριο του σουηδικού σταθμού του Ευρωπαϊκού Ολοκληρωμένου Συστήματος Παρατήρησης Άνθρακα (European Integrated Carbon Observation System) στο Hyltemossa.
Τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες, οι επιστήμονες θα συνεχίσουν να προσπαθούν να κατανοήσουν πόσο μεθάνιο έχει απελευθερωθεί εξαιτίας των διαρροών. Οι σεισμολόγοι μπορεί επίσης να βοηθήσουν στον προσδιορισμό του τρόπου με τον οποίο έσπασαν οι σωλήνες.
Συγκρίνοντας τα σεισμικά δεδομένα που συνέλεξαν για τις εκρήξεις του Nord Stream με αυτά από προηγούμενες ναυτικές εκρήξεις, ο Lund και η ομάδα του υποπτεύονται τη χρήση TNT. Το ίδιο επικαλείται και το περιοδικό Der Spiegel, ότι δηλαδή μέχρι και 500 κιλά ΤΝΤ πρέπει να χρησιμοποιήθηκαν για να γίνουν μεγάλες εκρήξεις και να καταστραφούν οι αγωγοί φυσικού αερίου Nord Stream στη Βαλτική Θάλασσα.
Ο Lund και οι συνεργάτες του προσπαθούν να βρουν από τα σεισμικά τους δεδομένα πόσες ακριβώς εκρήξεις σημειώθηκαν, αλλά επισημαίνουν ότι η περίπλοκη γεωλογία του φλοιού της Γης στην περιοχή μεταξύ Δανίας και Σουηδίας το δυσκολεύει.
Εχθές η διαρροή του ενός αγωγού σταμάτησε ας ευχηθούμε να σταματήσει και από τον άλλον προκειμένου να αποφύγουμε την διαρροή του μεθανίου που τόσο κακό κάνει στη κλιματική αλλαγή.