Από το μεσημέρι της Τετάρτης 01/03 συνελήφθη ο 60χρονος μηχανοδηγός ως ο βασικός υπεύθυνος για την τραγωδία στα Τέμπη. Ο Γιώργος Φαρμάκης με μία ανάρτηση 312 λέξεων στο Facebook, που γρήγορα έγινε viral, θέλησε να εξηγήσει γιατί ο σταθμάρχης δεν είναι ο μοναδικός υπεύθυνος και γιατί «το ανθρώπινο λάθος» δεν είναι απάντηση σε μία τέτοια τραγωδία.
Μάλιστα τα όσα αναφέρει, φαίνεται πως βρίσκουν σύμφωνους αρκετούς πολίτες, κρίνοντας κανείς από τις 15.000 αντιδράσεις, τις 7.700 κοινοποιήσεις και τα 665 σχόλια…
Γιώργος Φαρμάκης: Ο μηχανολόγος μηχανικός δίνει τις δικές του απαντήσεις
Είναι πολύ εξυπηρετικό και βολικό για κυβερνώντες και ιθύνοντες να αποδίδονται οι ευθύνες για ένα δυστύχημα που λαμβάνει διαστάσεις εθνικής τραγωδίας, όπως αυτό της σύγκρουσης των δύο τρένων στα Τέμπη, απλά και μόνο στο «ανθρώπινο λάθος».
Να διαλαλείται από όλους όσοι κρατούν κάποια θέση εξουσίας μέχρι τον πρωθυπουργό της χώρας ότι «όλα δείχνουν πως το δράμα οφείλεται, δυστυχώς, κυρίως σε τραγικό ανθρώπινο λάθος». Τη στιγμή μάλιστα που έχουν δει το φως της δημοσιότητας επίσημα έγγραφα, καταγγελίες και έρευνες, που καταδεικνύουν το μέγεθος του μακρόχρονου, άλυτου προβλήματος που ταλανίζει τον ελληνικό σιδηρόδρομο.
Συνεπώς, είναι αδιανόητα εξοργιστικό, κυνικό, δειλό, απάνθρωπο να συγκεντρώνεται όλο το φταίξιμο αποκλειστικά στο πρόσωπο ενός ανθρώπου, να βγαίνει προς τα έξω ότι «αυτός, ο σταθμάρχης φταίει», όταν το «ποιος φταίει» είναι ένας πολυπαραγοντικός συνδυασμός, που βαραίνει πρώτα και πάνω από όλα τους κρατικούς μηχανισμούς. Δεν υπάρχει τίποτα το τιμητικό, όπως είπε στο μήνυμά του ο Κυριακός Μητσοτάκης, στην παραίτηση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, Κώστα Καραμανλή. Στην Ελλάδα, η παραίτηση ενός υπουργού μεταφράζεται όχι ως ανάληψη της «αντικειμενικής πολιτικής ευθύνης», αλλά ως αποποίηση ευθυνών – παραιτήθηκα, πέταξα τις ευθύνες από πάνω μου, ας πέσουν τώρα κάπου άλλου. Όλοι το ξέρουμε αυτό.
Με αφορμή τα Τέμπη, ένας μηχανολόγος μηχανικός, απόφοιτος του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, έγραψε ένα μακροσκελές κείμενο στο Facebook εξηγώντας ουσιαστικά το προφανές: ότι δε νοείται στην εποχή της τεχνολογικής και επιστημονικής έκρηξης να αφήνουμε την ασφάλεια και τις τύχες εκατοντάδων ανθρώπων σε έναν και μόνο άνθρωπο, σε έναν υπάλληλο και μετά, να λέμε αυτός φταίει που έκανε λάθος.
Γιώργος Φαρμάκης: «Δεν μπορούμε να μιλάμε για ”ανθρώπινο λάθος”»
Αναλυτικά η ανάρτηση, αναφέρει: «Στην επιστήμη μου και στην δουλειά μου απαγορεύεται από τους κανονισμούς να καταγράψεις το «τραγικό ανθρώπινο λάθος» ως αιτία ενός σοβαρού γεγονότος και να ξεμπερδεύεις. Είσαι υποχρεωμένος να ρωτήσεις ξανά και ξανά, γιατί δεν απετράπη το λάθος, γιατί δεν είχε γίνει αυτό που θα απέτρεπε την πιθανότητα ανθρώπινου λάθους, κοκ. Και για κάθε μια απάντηση που επικαλείται μια αιτία να ξαναρωτάς επίμονα γιατί συνέβη αυτή η αιτία και η αιτία της αιτίας. Οι γιαπωνέζοι μηχανικοί που είναι πρακτικοί μέσα στην εξαιρετική απλότητα τους, λένε ότι πρέπει να ρωτήσεις πέντε φορές (“five why’s”), να σκάψεις δηλαδή τουλάχιστον πέντε επίπεδα πιο βαθειά κάθε μια αλυσίδα αιτιότητας που θα αναδύεται όσο ρωτάς, για να ανακαλύψεις τι πραγματικά φταίει. Λέγεται root cause analysis, ανάλυση ριζικών αιτίων, είναι τυπική επιστημονική μέθοδος που διδάσκεται στα πολυτεχνεία όλου του πλανήτη, και είναι υποχρεωτική από τους κανονισμούς, ειδικά όταν έχουμε να κάνουμε με ασφάλεια ανθρώπων.
Έτσι διαπιστώθηκε όταν έπεσαν τα δύο 737Max ότι η αιτία δεν ήταν το ανθρώπινο λάθος των πιλότων όπως ειπώθηκε αρχικά, ή μετά η δυσλειτουργία του συστήματος ευστάθειας, ή μετά «ανθρώπινο λάθος» των σχεδιαστών του συστήματος ευστάθειας, ή μετά «ανθρώπινο λάθος» των υπεύθυνων που βιάστηκαν να βγάλουν τα αεροπλάνα στον αέρα και πίεζαν τους σχεδιαστές να τελειώνουν κοκ. Κάθε ερώτηση οδηγούσε πιο βαθειά στις αλυσίδες της αιτιότητας μέχρι που έφτασαν στον Διευθύνοντα Σύμβουλο της Boeing και τις συνειδητές αποφάσεις του. Που δεν ήταν «ανθρώπινο λάθος». Δεν παραιτήθηκε από ευθιξία. Οδηγήθηκε σε παραίτηση γιατί είχε ουσιαστική ευθύνη.
Εδώ, ενώ τα πτώματα των θυμάτων είναι ακόμα ζεστά και οι μηχανικοί – εμπειρογνώμονες δεν έχουν ξεκινήσει καν την δουλειά τους, ειπώθηκε επισήμως και αρμοδίως ότι «όλα δείχνουν πως πρόκειται για τραγικό ανθρώπινο λάθος». Το οποίο στην επιστήμη μου και στην δουλειά μου, έχει την ίδια διαπιστωτική αξία με το να πεις ότι φταίει η κακιά μας η μοίρα και το ριζικό μας, ή το ότι οι πλανήτες ήταν ανάδρομοι».
