Είναι αλήθεια ότι την περιμέναμε πως και πως αυτήν την ταινία και αν κρίνουμε από την κριτική του Ιάσωνα Τριανταφυλλίδη, αυτή η αναμονή για τον “Ανθρωπο του Θεού”, με τον Άρη Σερβετάλη άξιζε. Ο κριτικός δίνει τα εύσημα στην ερμηνεία, την σκηνοθεσία, την φωτογραφία αλλά και στα μηνύματα που περνάει το σενάριο είναι μοναδικά και σπουδαία.
Από τους μεγάλους Αγίους της Ορθόδοξης Εκκλησίας, ο πιο πρόσφατος είναι ο Άγιος Νεκτάριος. Τιμήθηκε το 1920. Μέχρι πριν 30-40 χρόνια ζούσαν άνθρωποι που έστω και σε μικρή ηλικία τον είχαν γνωρίσει, τον είχαν δει από κοντά. Είναι ο μόνος από τους μεγάλους Αγίους της Εκκλησίας μας, που δεν εικονίζεται σε εικόνα, αλλά με την φωτογραφία του. Οπότε είναι ακόμα πιο δύσκολο να γυριστεί μια ταινία με τη ζωή του.
Το έχω πει και το έχω γράψει πάρα πολλές φορές πως οι παλιοί άνθρωποι του θεάτρου έλεγαν:
«Άμα έχεις έναν ηθοποιό κατάλληλο για να παίξει τον Άμλετ, τότε μόνο ανεβάζεις τον Άμλετ». Αν αυτό ισχύει για τον Άμλετ, τότε φανταστείτε τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τον Άγιο Νεκτάριο.
Για να γράψεις κριτική για τη συγκεκριμένη ταινία, Ο Άνθρωπος του Θεού (Man of God), αναγκαστικά πρέπει να διαχωρίσεις την ταινία από τον πρωταγωνιστή. Θα πρέπει δηλαδή να γίνει ξεχωριστή αναφορά και στα δύο.
Δεν είναι η πρώτη φορά που γυρίζεται μία ταινία αφιερωμένη στον Άγιο Νεκτάριο. Έχει προηγηθεί η πολύ φτωχική σε παραγωγή ταινία Άγιος Νεκτάριος το 1968 σε σκηνοθεσία του Γρηγόρη Γρηγορίου με τον Χρήστο Πολίτη στον συγκεκριμένο ρόλο. Είχε έξυπνο σενάριο και είχε γυριστεί με σεβασμό. Δύσκολα όμως, θα μπορούσε κανείς να πει πως ήταν κάτι ξεχωριστό κι αντάξιο στο θέμα του.
Καταγραφή ενός στιγμιότυπου από την ταινία
Η τωρινή ταινία της οποίας το σενάριο και τη σκηνοθεσία υπογράφει η Yelena Popovic είναι κατά 98% στα αγγλικά και απολύτως πιστή στα γεγονότα. Διαθέτει υψηλή αισθητική. Αυτή τη βοηθάει να αποκτήσει μία συγκινησιακή ατμόσφαιρα. Από την άλλη, το σενάριο, είναι πολύ προσεκτικό στην ιστορική ακρίβεια, και κάποιες στιγμές εμποδίζει την ταινία να απογειωθεί. Όμως, η εξαιρετική φωτογραφία του Παναγιώτη Βασιλάκη, τα σκηνικά του Σπύρου Λάσκαρη, το μοντάζ του Λάμπη Χαραλαμπίδη και τα κοστούμια της Εύας Νάθενα, δεν δίνουν απλώς στυλ στην ταινία, αλλά είναι και όπλα για να μπορέσει να διηγηθεί η ιστορία ενός Αγίου, με ότι μπορεί να σημαίνει αυτό στα μάτια ενός πολύ πιστού, αλλά και στα μάτια ενός άθεου.
Έχουν επιλεγεί εξαιρετικές τοποθεσίες, πολλές από αυτές αυθεντικές, αυθεντικές στα γεγονότα. Οι φωτισμοί, ειδικά στους κλειστούς χώρους, είναι θαυμάσιοι. Η σκηνοθεσία ακολουθεί μία συγκρατημένα μοντέρνα γραμμή. Μια γραμμή που δίνει μεγάλη σημασία στον ηθοποιό και στη βοήθεια που του παρέχει να ερμηνεύσει σωστά τον ρόλο του. Έτσι κι αλλιώς η ταινία εκεί βασίζεται. Μιας και κακά τα ψέματα είναι ένα πρόσωπο που τη διατρέχει από την αρχή έως και το τέλος της.
Να πούμε πως η ταινία αντικειμενικά μοιάζει σαν κλασικά εικονογραφημένα με ένα υψηλό επίπεδο αισθητικής. Είναι σίγουρο πως θα ήθελε να είναι μια ταινία του Tarkovsky, αν και προσωπικά θεωρώ πως σε αυτό το είδος ταινίας ο Carl Dreyer είναι η απόλυτη κορυφή που ενδεχομένως θα ήθελε η σκηνοθέτης να ακουμπήσει η ταινία.
Και μετά εμφανίζεται στην οθόνη ο Άρης Σερβετάλης στον ρόλο του Αγίου Νεκταρίου. Εκεί η ταινία δεν είναι απλώς ότι απογειώνεται. Αν ο θεατής είναι άθεος ή δεν πιστεύει γενικώς, βρίσκεται μπροστά σε μία τεραστίων διαστάσεων ερμηνεία. Αν, από την άλλη, είναι πιστός τότε η ταινία αγιάζει με όλη τη σημασία της λέξης. Με πυκνά γένια και μαλλιά ενός ιερωμένου, ο Άρης Σερβετάλης ξεκινά κι επί 100 περίπου λεπτά, λεπτό προς λεπτό, οδηγεί τον ρόλο του προς την αγιοσύνη. Κάθε ματιά του, κάθε έκφρασή του, κάθε κίνησή του, κάθε κουβέντα που βγαίνει απ’ το στόμα του, σε συνταράζουν σαν θεατή. Δεν ερμηνεύει απλώς έναν ρόλο. Είναι κάτι πιο βαθύ.
Στην ουσία ο Άρης Σερβετάλης παίρνει από το χέρι την ταινία, η οποία διαθέτει ένα πλάτος αλλά ελάχιστα βάθος, και την οδηγεί στα πιο βαθιά κι ουσιαστικά μονοπάτια του μυαλού και της καρδιάς, δηλαδή στην πίστη. Δεν ξεπέφτει ούτε για μισό δευτερόλεπτο σε φτηνά κόλπα, δε γίνεται καθόλου ούτε αντιδραστικός, ούτε παλιομοδίτης, ούτε κιτς, η ερμηνεία του είναι τόσο απλή, που γίνεται συνταρακτική. Μία μικρή ματιά του αρκεί για να σου ξυπνήσει όλο τον συναισθηματικό σου κόσμο.
Θέλω να σημειώσω τις εκπληκτικές ερμηνείες στους μικρούς ρόλους τους, την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, τον Χρήστο Λούλη και τον Mickey Rourke – σ’ έναν από τους καλύτερους ρόλους που τον έχω δει ποτέ στο σινεμά. Αλλά και όλοι οι άλλοι ηθοποιοί είναι εξαιρετικοί.
Απλώς ο Άρης Σερβετάλης στον ρόλο του Άγιου Νεκτάριου δεν δρα σαν ηθοποιός κι όταν τελειώνει η ταινία, δε ξέρεις αν πρέπει να χειροκροτήσεις ή να κάνεις τον σταυρό σου. Κι εδώ πρέπει να τονίσω την εξαιρετική δουλειά στο μακιγιάζ της Κατερίνας Βαρθαλίτου.
Είναι κάποια πράγματα σε κάποιες ταινίες που ξεχωρίζουν τόσο πολύ, που παίρνουν την ταινία από το χέρι και την οδηγούν στα πιο υψηλά μονοπάτια της τέχνης. Χωρίς τον Άρη Σερβετάλη η ταινία θα μπορούσε να είναι μία αξιοπρεπής ταινία ή και τηλεταινία. Με τον Άρη Σερβετάλη, με αναγκάζει να σας πω, μην τη χάσετε, πιστεύετε ή όχι στον Άγιο Νεκτάριο.
Μην την χάσετε αν σας αρέσει το σπουδαίο σινεμά και ειδικά οι σπουδαίες ερμηνείες.
Αυτή ήταν η κριτική του Ιάσονα Τριανταφυλλίδη για την ταινία της Yelena Popovic με τον Άρη Σερβετάλη.
Από αυτή την κριτική και μόνο μας γεννήθηκε η επιθυμία να δούμε την ταινία μιας και ξέρουμε ότι θα απολαύσουμε μοναδικές ερμηνείες με προσοχή στις λεπτομέρεις ώστε να αποδοθεί ο βίος του Αγίου Νεκταρίου πολύ λεπτά χωρίς υπερβολές.