Στα 96 της χρόνια άφησε την τελευταία της πνοή η σπουδαία ηθοποιός, Ειρήνη Παπά, η «Ελληνίδα Καρυάτιδα» όπως την αποκαλούσαν. Η είδηση του θανάτου της σκόρπισε πανελλήνια θλίψη και σύσσωμος ο καλλιτεχνικός κόσμος έσπευσε να αποχαιρετήσει τη μεγάλη μας ηθοποιό. Με αφορμή το θάνατό της, ας κάνουμε ένα μικρό flashback στη ζωή της.
Η Ειρήνη Παπά γεννήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 1926 στο Χιλιομόδι Κορινθίας ως Ειρήνη Λελέκου.
Προέρχεται από οικογένεια δασκάλων, όπως ο παππούς της, οι γονείς της και η θεία της που την επηρέασαν καθοριστικά στη μόρφωσή της. Η μητέρα της Ελένη Λελέκου, από το γένος Πρεβεζάνου, ήταν δασκάλα, από την οποία είχε ακούσει πολλά παραμύθια και ιστορίες.
Ο πατέρας της Σταύρος Λελέκος ήταν καθηγητής κλασικού δράματος, υπήρξε διευθυντής στο σχολείο του Σοφικού Κορινθίας και την έμαθε να διαβάζει αρχαίους Έλληνες.
Οι γονείς της είχαν τέσσερα κορίτσια. Αδελφές της είναι η Ευαγγελία Λελέκου-Μανθοπούλου (1925-), ιατρός ακτινολόγος, πρώην διευθύντρια του νοσοκομείου Άγιος Σάββας και η λογοτέχνιδα και ποιήτρια Δέσποινα Λελέκου-Τατάκη (1926- 2009).
Ο προπάππος της Σταύρος Λελέκος, γύρω στα τέλη του 19ου αιώνα, έγραψε το πρώτο συντακτικό της ελληνικής γλώσσας (1881), όπως και άλλα βιβλία για την δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Οι γονείς της είχαν αντιρρήσεις όταν στην εφηβεία της τους είπε ότι ήθελε να γίνει ηθοποιός.
Ανιψιός της ήταν ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος Μανούσος Μανουσάκης, γιός τής αδελφής της Δέσποινας. Επίσης ανιψιός της ήταν και ο ηθοποιός Αίαντας Μανθόπουλος, γιος της αδελφής της Ευαγγελίας.
Η Ειρήνη Παπά παντρεύτηκε μία φορά, το 1947 με τον σκηνοθέτη και ηθοποιό Άλκη Παππά, με τον οποίο χώρισαν το 1951, αλλά διατήρησε ως το τέλος της ζωής της το επίθετό του.
Όμως, αυτό που ήταν άγνωστο μέχρι πριν από μερικά χρόνια, και το αποκάλυψε η ίδια, ήταν η σχέση της σπουδαίας Ελληνίδας ηθοποιού με τον Αμερικανό σταρ του Χόλιγουντ, Μάρλον Μπράντο. Η ίδια η Ειρήνη Παπά, είχε αποκαλύψει το 2004, μιλώντας στην ιταλική εφημερίδα Corriere della Sera, μετά τον θάνατο του Μάρλον Μπράντο, ότι υπήρξε μεταξύ τους μια μακρά και «μυστική αγάπη».
Όπως είχε αναφέρει χαρακτηριστικά η Παππά: «Δεν αγάπησα κανέναν άντρα όπως τον Μάρλον. Ήταν το μεγάλο πάθος της ζωής μου, ο άντρας για τον οποίο νοιάστηκα περισσότερο από οποιονδήποτε και εκείνος που εκτιμούσα περισσότερο, δύο πράγματα που δύσκολα συνυπάρχουν. Ήταν μια ιστορία αγάπης. Ας την πούμε μακροχρόνια σχέση».
Στην Ελλάδα δεν έχει αναγνωριστεί τόσο, όσο διεθνώς. Τιμήθηκε με το Παράσημο του Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλο το 1995.
Το 2008, η Ιταλία την τίμησε με το «Βραβείο Ρώμη» στο αρχαίο θέατρο της «Όστια Αντίκα».
Όταν παρέλαβε το βραβείο είχε πει: «Δεν ξέρω αν πρέπει να γελάσω ή να κλάψω, μπορώ μόνο να πω ότι η Αθήνα θα είναι πάντα η μητέρα μου, αλλά η Ρώμη, παράλληλα, είναι δεύτερη μητέρα μου, από ξεκάθαρη επιλογή μου».
Στην Ιταλία συνεργάστηκε με πολλούς Ιταλούς σκηνοθέτες και οι Ιταλοί την αγάπησαν, λέγοντας Bella Greca και Irene Nostra (δηλ. «η δικιά μας Ειρήνη»). Στην Ιταλία κατέφυγε τα χρόνια της χούντας, δεδομένου ότι ήταν υποστηρίκτρια του κομμουνισμού.
Η Πορτογαλία έδειξε την εκτίμησή της με την υποστήριξη στο θέατρο που ίδρυσε εκεί για να παίζονται αρχαίες τραγωδίες. Γι’ αυτό το θέατρο η Ειρήνη Παππά διέμενε στην Πορτογαλία τα τελευταία ενεργά χρόνια της.
Το 2000 τιμήθηκε με τον τίτλο «Γυναίκα της Ευρώπης» και το 2009 με τον Χρυσό Λέοντα Μπιενάλε του Θεάτρου της Βενετίας, από τα χέρια του σκηνοθέτη Μαουρίτσιο Σκαπάρο.
Τα τελευταία χρόνια είχε τιμηθεί και με τον τίτλο του επίτιμου διδάκτορα στο Πανεπιστήμιο Τορ Βεργκάτα της Ρώμης στην Ιταλία. Συνολικά έλαβε περισσότερες από 24 τιμητικές διακρίσεις και βραβεία.
Την είδηση για το γεγονός ότι η Ειρήνη Παπά πάλευε με το αλτσχάιμερ από το 2013 τη γνωστοποίησε η δημοσιογράφος Ντέπη Γκολεμά, ενώ την επιβεβαίωσε την ίδια χρονιά και η ανιψιά της Ειρήνης Παπά, Μέλια Τατάκη.
Η σχετική ανάρτηση της Ντέπυς Γκολεμά 4 χρόνια πριν
«Σήμερα η Ειρήνη Παπά, καθηλωμένη στο κρεβάτι με πάλλευκα μαλλιά είναι 92 ετών. Τα γιόρτασε χθες ερήμην της, μια και το μυαλό της έχει από μόνο του διαγράψει την υπέροχη ζωή της.
Η Ελληνίδα θεά, Ρωμιά αλλά και Ρωμαία όπως έλεγε, (μια και θεωρούσε τη Ρώμη δεύτερο σπίτι της) που γύρισε το κόσμο έδειξε παντού τις αρχαίες τραγωδίες που τόσο τις άρεσαν, έγινε σταρ του Χόλιγουντ, με δεκάδες βραβεία και υποψηφιότητες, γενναία και περήφανη σαν Ελληνίδα νικήθηκε από μια αρρώστια τη χειρότερη κατά τη γνώμη μου, το Αλτζχάιμερ.
Μια αρρώστια που δεν σου δίνει καν το δικαίωμα των αναμνήσεων της Ζωής σου.
Να επιλέγεις εσύ καθώς γερνάς, πια σβήνεις, ποια κρατάς στα βάθη της ψυχής σου. Τα θυμούνται οι άλλοι για λογαριασμό σου…..
Πόσο όμορφη, πόσο Δωρική, πόσο γενναία, πόσο ταλαντούχα. Σαν αρχαία Ελληνίδα θεά…»
Η εμβληματική ηθοποιός έφυγε από τη ζωή πλήρης ημερών αφήνοντας πίσω της μια ανυπολόγιστη προσφορά στην Τέχνη εντός κι εκτός Ελλάδας. Το μεγάλο ταλέντο της, το έντονο βλέμμα της, οι καθαρές γραμμές του προσώπου της, τα χαρακτηριστικά της «Καρυάτιδας»- τίτλος που την ακολούθησε σε όλη την καριέρα της- και η έντονη προσωπικότητά της θα μείνουν σε όλους αξέχαστα. Την ευχαριστούμε.