Η Ζακλίν ντε Ρομιγί (1913-2010) υπήρξε μια από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες στον χώρο των αρχαιοελληνικών σπουδών του 20ού αιώνα. Γαλλίδα φιλόλογος και ελληνίστρια, διακρίθηκε για την βαθιά της γνώση και την ερμηνευτική της δεινότητα, ενώ άφησε το στίγμα της τόσο στην ακαδημαϊκή έρευνα όσο και στην ευρύτερη διάδοση της κλασικής παιδείας.
Ζακλίν Ντε Ρομιγί: Ποια ήταν η σπουδαία ελληνίστρια
Η σπουδαία Γαλλίδα ελληνίστρια έφυγε από τη ζωή το 2010, αφήνοντας πίσω της ένα πλουσιότατο και πολύ σημαντικό έργο, ιδιαιτέρως τιμητικό για τους Έλληνες.
«Το πρώτο θαύμα είναι να βλέπουμε το φως, έτσι όριζαν οι Έλληνες τη ζωή. Και οι ίδιες οι λέξεις περιέχουν κάτι σαν φώτιση», είχε πει.
Γεννήθηκε στο Σάρτρ και απέκτησε μεγάλη εμπειρία καθώς έζησε όλες τις αλλαγές που αφορούσαν την εκπαίδευση των γυναικών της εποχής της. ‘Ηταν η πρώτη γυναίκα στην έδρα της Επιγραφικής και της Φιλολογίας και η γυναίκα που διαδέχτηκε τη Μαργκερίτ Γιουρσενάρ, μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας , θαυμάστρια της ελληνικής σκέψης. Οι εργασίες της πλούσιες, περιέχουν ολόκληρη την αρχαία ελληνική γραμματεία,Όμηρο, Τραγικούς, σοφιστές, Θουκυδίδη, τον οποίο και μετέφρασε, αποδεικνύοντας την τεράστια σημασία που απέδιδε στα ελληνικά γράμματα.
Η Ζακλίν ντε Ρομιγί θεωρεί ως μεγαλύτερη εμπειρία της ζωής της τον πόλεμο του 1940. Τα χρόνια της δοκιμασίας, όπως η ίδια τα χαρακτηρίζει , τα οποία, όμως, “ήταν γεμάτα ελπίδα, γιατί όλος ο κόσμος ήξερε τί ήθελε.” Σε αντίθεση με τη σημερινή εποχή, που δυστυχώς είναι εποχή αδιαφορίας, ακροτήτων και θρησκευτικού φανατισμού.
Σύμφωνα με τη Ζακλίν ντε Ρομιγί, όλα αυτά θα τα είχαμε αποφύγει «αν είχαμε αφήσει στους ανθρώπους την παιδεία που τους δίναμε και την οποία αρνηθήκαμε. Μια παιδεία που τους έφερνε σε επαφή με τις μεγάλες στιγμές της ιστορίας, με τις μεγάλες αναμονές, με τους ήρωες. Αν τους είχαμε αφήσει τη σχέση τους με την Αντιγόνη, τον Αχιλλέα, θα υπήρχε μια πνοή πιο δυνατή. Δεν λέω ότι αυτό είναι αγάπη για τη ζωή, ότι δίνει την ίδια ευχαρίστηση με ένα μπάνιο στο Σούνιο είναι όμως, κι αυτό μέρος της ζωής και πηγή θάρρους».
Οι θέσεις αυτές εγείρουν μεγάλες συζητήσεις στη Γαλλία, όπου ο αντίλογος είναι έντονος από τους ανθρώπους που ζουν και πιστεύουν ότι η κλασική παιδεία είναι παρωχημένη για τα νέα παιδιά.
Tο 1992 ίδρυσε την Ένωση για την Υπεράσπιση των Κλασικών Σπουδών και σύμφωνα με τον διδάκτορα και μαθητή της κ. Αναστάσιο Στέφο «Η σοφή ελληνίστρια αποτελεί μια εμβληματική φυσιογνωμία που ενσαρκώνει το ανθρωπιστικό ιδεώδες, τον έρωτα για την αρχαία ελληνική γλώσσα και την αγωνιστικότητα για τη διάδοση της διδασκαλίας της.
Είναι γνωστή η φράση της, «Αν η Ελλάδα μάς ζητούσε πίσω όλες τις λέξεις της που έχουμε δανειστεί, ο Δυτικός πολιτισμός θα κατέρρεε».
Στο βιβλίο της με τον τίτλο ” Τι πιστεύω “ κάνει μια εξομολόγηση καρδιάς, ψυχής και πνεύματος. Είναι ένα σπουδαίο βιβλίο που θα έπρεπε να διαβάσει κάθε Έλληνας, κυρίως στην εποχή μας, που ζούμε μια μεγάλη κρίση αξιών. Κάθε Έλληνας διαβάζοντάς το, θ’ανακαλύψει σε βάθος την αξία ενός σπουδαίου πολιτισμού, του ελληνικού , για τον οποίο τα τελευταία χρόνια όλο και λιγότερο ενδιαφέρεται δυστυχώς ο ελληνικός λαός και η εξουσία φροντίζει με κάθε τρόπο, επιεικώς να τον συρρικνώσει.
Λέει λοιπόν η Ρομιγί στο βιβλίο της «Πίστεψα για πολύ καιρό σε πράγματα τα οποία δεν απαρνιέμαι». Ο κόσμος αλλάζει. «Ακόμα και τα μαθηματικά έχουν αλλάξει. Κι όλα αυτά χωρίς να κάνουμε λόγο για την κακοτυχία τού να έχεις υπάρξει νέος όταν μετρούσε η εμπειρία της ηλικίας και να γερνάς όταν μόνο η νεολαία παίζει ρόλο στην κοινωνία». «Αυτό το βιβλιαράκι ίσως είναι ένα φάρμακο για τη δυσφορία. Ένα ερέθισμα για την καρδιά, ένα βοήθημα για τη ζωή». Αυτό το βιβλιαράκι θα μας βοηθήσει να δούμε «πώς η ελληνική εμπειρία μπορεί να μας βοηθήσει να πιστέψουμε σ’ έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία».
Το ότι η Ρομιγί δεν είναι Ελληνίδα την κάνει πιο σημαντική γιατί δεν την υποχρέωσε κανείς να μάθει και να σπουδάσει Αρχαία Ελληνικά, να εμβαθύνει τόσο σε όλα τα είδη των κειμένων φτάνοντας στις πιο βαθιές έννοιες του αρχαίου ελληνικού πνεύματος. Η Ρομιγί μέσα από τα αρχαία κείμενα έψαξε να βρει τις ρίζες του ανθρώπου, να εξηγήσει την συμπεριφορά του αλλά και την συμπεριφορά της κοινωνίας,και βέβαια την ανθρώπινη ψυχή.
Είναι ελληνίστρια και ως ελληνίστρια ίσως αγαπά και εκτιμά πολύ περισσότερο από έναν Έλληνα τα ελληνικά γράμματα, καθώς πολύ σπάνια πλέον οι ‘Ελληνες και κυρίως η νέα γενιά ενδιαφέρονται για τις αξίες του ελληνικού πνεύματος, αφήνοντας στην ” άκρη” τον ένδοξο ελληνικό πολιτισμό. Δεν είναι πλέον πολλοί οι ‘Ελληνες που γνωρίζουν μια ραψωδία του Ομήρου ή μια αρχαία τραγωδία ή που έχουν επισκεφτεί το Ηρώδειο ή την Επίδαυρο.
Στο πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου της ” βλέποντας το φως “ δηλώνει την αγάπη στη ζωή, ουσιαστικά είναι ένας ύμνος στη ζωή, καθώς διαφωνεί με αυτούς που γκρινιάζουν και τους υπενθυμίζει πως «Το να μιλάμε για την ευτυχία εκλαμβάνεται από πολλούς σαν προσβολή σε όσους υποφέρουν».
Κάποιες από τις πολύ σοφές επισημάνσεις της που αξίζει να θυμόμαστε!
-Όλα μια μέρα (η έναστρη νύχτα, οι δυστυχίες και ο πλούτος) ξαφνικά τελειώνουν. Κι έρχεται η σειρά ενός άλλου να ευτυχήσει, προτού τα χάσει όλα κι αυτός. (Σοφοκλέους, Αίας)
-Στον χώρο του τραγικού δεν μπορούμε να προχωρήσουμε περισσότερο από τους Έλληνες του 5ου αιώνα.
-Η ευγένεια δεν ταυτίζεται με τη φιλανθρωπία.
-Ο λόγος είναι το φρούριο κατά της κτηνωδίας.
-Πώς να διδάξει κανείς, αν δεν τρέφει για τους μαθητές του τη συμπάθεια που έτρεφε ο Σωκράτης για τους δικούς του; Με συγκινεί η υπομονή του Σωκράτη, η επιεικής ειρωνεία του για τα ελαττώματα των νέων, η αργή διαδικασία της αφύπνισης, οι φιλοφρονήσεις του, η σοβαρότητά του. Μ’ αρέσει που ο Σωκράτης περιπαίζει, με λεπτότητα, τους αλαζόνες. Μ’ αρέσει που δείχνει συμπάθεια στον ωραίο Χαρμίδη.
-Η προνομιακή σχέση μεταξύ δασκάλου και νεαρού μαθητή απειλείται σήμερα.
-Δεν είναι πάντα εύκολο να εμπιστεύεσαι τους άλλους αλλά, αν θέλουμε να γεννηθεί ένας σύγχρονος ανθρωπισμός, είναι η πρωταρχική προϋπόθεση.
-Κατανόηση είναι να βλέπεις καθαρά.
-Η τραγωδία ήταν πάντοτε, ακόμα και στις πιο δραματικές και τεταμένες της εκφάνσεις, μια προσπάθεια για κατανόηση.
-Οι Έλληνες, ο πολιτισμός των οποίων ήταν αριστοκρατικός, δεν είχαν το ιδεώδες της εργασίας, όμως τους ενδιέφερε η εργασία του πνεύματος.
-Η κατανόηση δεν προϋποθέτει καθόλου την αναγωγή των πάντων στη λογική. Ο Ηρόδοτος παραδέχεται τη θεϊκή παρέμβαση. Ο Θουκυδίδης ακινητοποιείται μπροστά στον ρόλο της τύχης. Η τραγωδία μάς βοηθά να καταλάβουμε την αδυναμία του ανθρώπου μπροστά στο μυστήριο της μοίρας του.
-Ό,τι είναι ο ήλιος για τα υλικά πράγματα, είναι η ιδέα του Καλού για όσα δεν μπορούμε να κατανοήσουμε.
-Η εκπαίδευση δεν πρέπει να συγχέεται με τις γνώσεις. Ο Πλάτων έλεγε ότι όλες οι κοινωνίες θεωρούσαν πρώτιστο καθήκον τους την καλλιέργεια κάποιων αξιών που χαρακτηρίζουν το ανθρώπινο είδος και που ο καθένας πρέπει να μάθει. Όπως ο σεβασμός για την ανθρώπινη ζωή. Όπως ο σεβασμός για την ελευθερία. Όπως ο σεβασμός για τη δικαιοσύνη.
-Ίσως η παιδεία που μεταδόθηκε σε υπερβολικό αριθμό ανθρώπων, για τους οποίους δεν προοριζόταν, να έφθειρε την ουσία.
-“Ὁ θαυμασμός μου προς τὸνἑλληνικὸ πολιτισμὸ εἶναι ἀπέραντος, μόνο ποὺ μᾶς μπερδεύει ἡ ἀλλαγὴ ποὺ κάνετε στην γλώσσα σας. Τὸ μονοτονικὸ ἀφοῦ ἀναστάτωσε τούς Ἕλληνες, μπερδεύει συγχρόνως καὶ τοὺς ξένους. Πηγὴ κακῶν Ἑλλήνων καὶ τῆς Ἑλλάδος θαυμαστῶν!”
Ζακλίν Ντε Ρομιγί
Περισσότερες Ειδήσεις σήμερα
