Η πανδημία δεν έχει τελειώσει προειδοποιεί ο ο περιφερειακός διευθυντής του ΠΟΥ για την Ευρώπη Χανς Κλούγκε, ενώ μίλησε και για τα τρία πιο πιθανά σενάρια να εξελιχθεί φέτος.
Καλεί δε όλες τις χώρες να επανεκκινήσουν τις προσπάθειες περιορισμού της μετάδοσης των αναπνευστικών λοιμώξεων και να είναι έτοιμες να ανταποκριθούν σε μια αυξημένη πίεση των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης.
Ο διευθυντής Ευρώπης του ΠΟΥ, μιλά στο ΑΠΕ- ΜΠΕ επίσης για τις εργώδεις προσπάθειες του ΠΟΥ Ευρώπης να τοποθετηθεί η ψυχική υγεία στην κορυφή των εθνικών πολιτικών υγείας, με ιδιαίτερη έμφαση στους νέους και τη συμμετοχή τους στη λήψη αποφάσεων,
Ο Δρ Κλούγκε παραχωρεί συνέντευξη με αφορμή τις εκδηλώσεις που διοργανώνει ο ΠΟΥ Ευρώπης στο ΙΣΝ 3-5 Νοεμβρίου, για την ψυχική υγεία παιδιών και εφήβων, στο πλαίσιο της πρώτης πανευρωπαϊκής Εβδομάδας Ψυχικής Υγείας.
Κλούγκε: Δεν υπάρχει υγεία χωρίς ψυχική υγεία
Δεν υπάρχει υγεία χωρίς ψυχική υγεία. Μέσω του Γραφείου για την Ποιότητα της Φροντίδας στην Αθήνα -το οποίο ιδρύθηκε με τη γενναιόδωρη υποστήριξη της ελληνικής κυβέρνησης- καταβάλαμε σκληρή δουλειά για να σχεδιάσουμε μια στρατηγική για την ποιότητα της φροντίδας της ψυχικής υγείας των παιδιών και των εφήβων, αναφέρει ο Χανς Κλούγκε.
Για να επισημάνει στη συνέχεια ότι «μία στις τρεις χώρες στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια του ΠΟΥ στερείται συγκεκριμένης πολιτικής για την υποστήριξη της ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων. Στην ίδια περιφέρεια, τα ποσοστά αυτοκτονίας είναι απογοητευτικά υψηλά, με έναν στους έξι θανάτους νέων ηλικίας 10-24 ετών να οφείλεται σε αυτοκτονία.
»Πολύ συχνά, τα συστήματα ψυχικής υγείας στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια εξακολουθούν να μην είναι σχεδιασμένα για να παρέχουν υψηλής ποιότητας, αποτελεσματική βοήθεια σε νέους που ζουν με κάποια ψυχική νόσο. Αυτό είναι ένα μακροχρόνιο ζήτημα, για την αντιμετώπιση του οποίου εργαζόμαστε πολύ σκληρά με τα κράτη-μέλη του ΠΟΥ», λέει ο Κλούγκε.
Κλούγκε για πανδημία
Όσον αφορά την πανδημία, ο Δρ Κλούγκε δηλώνει ότι δεν έχει τελειώσει και καλεί όλες τις χώρες να επανεκκινήσουν τις προσπάθειες περιορισμού της μετάδοσης των αναπνευστικών λοιμώξεων και να είναι έτοιμες να ανταποκριθούν σε μια αυξημένη πίεση των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης.
«Θα βγούμε από την οξεία φάση της έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία, αλλά δεν έχουμε φτάσει ακόμα εκεί. Ο ιός συνεχίζει να εξελίσσεται και επειδή μεταδίδεται τόσο πολύ, ειδικά εδώ στην Ευρώπη, η πιθανότητα να συνεχίσει να εξελίσσεται μέσω μιας νέας παραλλαγής και ενδεχομένως μιας παραλλαγής που θα υπονομεύσει την τρέχουσα πρόοδό μας, είναι αρκετά υψηλή.
»Ο ιός SARS CoV-2 εξακολουθεί να είναι ένας απρόβλεπτος ιός και η νόσος της COVID-19 εξακολουθεί να αποτελεί μια ενεργή απειλή για τις ζωές μας, παγκοσμίως. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να εφησυχάζουμε. Προβληματιζόμαστε με τον συνεχιζόμενα υψηλό αριθμό κρουσμάτων και θανάτων. Την τελευταία εβδομάδα του Οκτωβρίου, πάνω από το 50% των νέων κρουσμάτων παγκοσμίως και σχεδόν το 60% των νέων θανάτων παγκοσμίως αντιστοιχούσαν στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια».
Ο περιφερειακός διευθυντής του ΠΟΥ Ευρώπης αναφέρεται στα τρία πιθανά σενάρια του τελευταίου σχεδίου δράσης του Οργανισμού για την εξέλιξη της πανδημίας φέτος, τονίζοντας παράλληλα ότι «δεν είμαστε σε θέση να σκεφτόμαστε ότι βγαίνουμε από την πανδημία ή ότι κανονικοποιούμε την πανδημία ή ότι ζούμε με αυτήν, προσποιούμενοι ότι δεν υπάρχει».
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη που παραχώρησε ο περιφερειακός διευθυντής του ΠΟΥ για την Ευρώπη, Χανς Κλούγκε, στη δημοσιογράφο του ΑΠΕ-ΜΠΕ Τάνια Η. Μαντουβάλου…
Ερ.: Η απόφαση για κοινή συνεργασία του ΠΟΥ με την ελληνική κυβέρνηση σχετικά με την ψυχική υγεία των παιδιών και εφήβων πραγματώνεται με αυτή την ξεχωριστή εβδομάδα. Γιατί θεωρείτε ότι έχει δοθεί τόση σημασία και προσοχή στην ψυχική υγεία των παιδιών και των νέων;
Απ.: Η ψυχική υγεία θα πρέπει να βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας για τη δημόσια υγεία για τους ανθρώπους όλων των ηλικιών. Όπως όμως πλέον γνωρίζουμε, τα θέματα ψυχικής υγείας, τα οποία βιώνονται κατά την παιδική και εφηβική ηλικία, συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο να παρουσιαστεί μια ψυχική νόσος στην ενήλικη ζωή, μαζί με χαμηλότερες ακαδημαϊκές επιδόσεις, αυξημένη πιθανότητα ανεργίας και άλλα. Για να μην αναφερθούμε στα απογοητευτικά υψηλά ποσοστά αυτοκτονίας στον πληθυσμό, με 1 στους 6 θανάτους νέων ηλικίας 10-24 να οφείλεται σε αυτοκτονία, μόνο στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια.
Πολύ συχνά, τα συστήματα ψυχικής υγείας στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια εξακολουθούν να μην είναι σχεδιασμένα για να συμπεριλαμβάνουν και να φροντίζουν τους νέους ή για να παρέχουν υψηλής ποιότητας, αποτελεσματική βοήθεια σε νέους που ζουν με κάποια ψυχική νόσο. Αυτό είναι ένα μακροχρόνιο ζήτημα, για την αντιμετώπιση του οποίου εργαζόμαστε πολύ σκληρά με τα κράτη-μέλη του ΠΟΥ. Μία στις τρεις χώρες στην Περιφέρειά μας στερείται συγκεκριμένης πολιτικής για την υποστήριξη και προαγωγή της ψυχικής υγείας των παιδιών και των εφήβων. Μεταξύ εκείνων των χωρών που έχουν μια συγκεκριμένη πολιτική, μόνο τα 2/3 την έχουν επικαιροποιήσει από το 2017.
Όπως γνωρίζετε, η πανδημία έχει αλλάξει τα πάντα, όχι μόνο στον τρόπο με τον οποίο οι χώρες αντιλαμβάνονται τα συστήματα υγείας και τους προϋπολογισμούς υγείας, αλλά και αναφορικά με την κατανόηση και εστίασή τους στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας.
Ως εκ τούτου, αν τα εθνικά σχέδια έχουν να επικαιροποιηθούν πριν από την πανδημία, υπάρχει πολλή δουλειά για να κάνουμε ακόμα. Δυστυχώς, αυτό που κάνει τα πράγματα ακόμα πιο δύσκολα είναι το γεγονός ότι πολλές χώρες στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια του ΠΟΥ (η οποία συμπεριλαμβάνει 53 χώρες σε όλη την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία) δεν διαθέτουν τα σωστά πρότυπα ποιότητας φροντίδας για την ψυχική υγεία των παιδιών και των εφήβων. Μας λείπουν ενδελεχή και αξιόπιστα δεδομένα για το πού βρίσκονται οι ανάγκες υγείας και πού απαιτείται η πιο επείγουσα δράση.
Συχνά, οι νέοι δεν εμπλέκονται στη λήψη αποφάσεων σχετικά με την ψυχική τους υγεία, είτε πρόκειται για τη χάραξη πολιτικής, το σχεδιασμό προγραμμάτων προώθησης της ψυχικής υγείας και ευημερίας ή τη φροντίδα ψυχικής υγείας.
Εμείς, στον ΠΟΥ/Ευρώπης, στοχεύουμε να το αλλάξουμε αυτό εμπλέκοντας τους νέους όσο το δυνατόν περισσότερο στη λήψη αποφάσεων, όπως φάνηκε και στο πρόσφατο φόρουμ Youth4Health που πραγματοποιήθηκε στην Αλβανία.
Ερ.: Ποια ήταν η επίδραση των πρόσφατων κρίσεων -η πανδημία του κορωνοϊού, ο πόλεμος στην Ουκρανία, η τρέχουσα κρίση όσον αφορά το κόστος ζωής- στην ψυχική υγεία των ανθρώπων και συγκεκριμένα στην ψυχική υγεία των νέων;
Απ.: Οι πρόσφατες κρίσεις έχουν αναμφίβολα οδηγήσει σε αυξημένη ψυχολογική δυσφορία σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Τα δεδομένα από τη νόσο COVID-19 αποδεικνύουν ότι πολλοί περισσότεροι άνθρωποι σήμερα αντιμετωπίζουν κατάθλιψη και αγχώδεις διαταραχές από ό,τι πριν από την πανδημία (αντιπροσωπεύοντας μια αύξηση της τάξεως του 25% παγκοσμίως).
Όσον αφορά συγκρούσεις όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία, υπολογίζουμε ότι περίπου ένας στους πέντε πληγέντες θα εμφανίσει κάποια ψυχική νόσο μέσα στα επόμενα 10 χρόνια και ένας στους 10 θα ζει με σοβαρή ψυχική νόσο.
Πρέπει να συνεχίσουμε να τονίζουμε ότι, ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι τελικά αναρρώνουν χωρίς εξειδικευμένη φροντίδα ψυχικής υγείας, η πιθανότητα να χρειαστούν τέτοιου είδους βοήθεια αυξάνεται σημαντικά εάν δεν λάβουν κάποιο είδος υποστήριξης, που να συμπεριλαμβάνει κοινωνική υποστήριξη από φίλους/οικογένεια/μέλη της κοινότητας, οικονομική υποστήριξη σε περίπτωση που χάσουν τη δουλειά τους, ή έρθουν αντιμέτωποι με αυξημένο κόστος ζωής, ενημερωτική υποστήριξη με σκοπό τη διασύνδεση ατόμων με τις απαραίτητες υπηρεσίες και πολλά άλλα.
Είδαμε ότι οι νέοι επηρεάστηκαν έντονα από την πανδημία της νόσου COVID-19, όντας μακριά από φίλους και συνομηλίκους, μακριά από κοινωνικές και πολιτιστικές δραστηριότητες, όντας υποχρεωμένοι να κάνουν μαθήματα εξ αποστάσεως.
Έχουμε δει μια ανησυχητική αύξηση του συναισθήματος της μοναξιάς, της κοινωνικής απομόνωσης, της αγωνίας και των συμπτωμάτων άγχους και κατάθλιψης. Και πάλι, ενώ οι περισσότεροι νέοι έχουν αντεπεξέλθει με ανθεκτικότητα σε αυτές τις επιπτώσεις, ένας σημαντικός αριθμός δεν έχει καταφέρει να τις αντιμετωπίσει με τον ίδιο τρόπο, και ίσως ακόμη να αγωνίζεται. Σε αυτήν τη μερίδα του πληθυσμού συμπεριλαμβάνονται όσοι ανήκουν σε διάφορες ευάλωτες ομάδες, δεν έχουν κάποιου είδους εκπαίδευση, απασχόληση ή κατάρτιση, αντιμετωπίζουν προϋπάρχουσες νόσους ψυχικής και σωματικής υγείας, προέρχονται από περιθωριοποιημένες κοινότητες, και όσοι λαμβάνουν περιορισμένη οικογενειακή και/ή κοινωνική υποστήριξη.
Ερ.: Ποιες είναι οι κινήσεις του ΠΟΥ για την προώθηση και την προστασία της ψυχικής υγείας των ανθρώπων και δη των νέων;
Απ.: Όπως έχω πει από την πρώτη μέρα μου ως περιφερειακός διευθυντής, δεν υπάρχει υγεία χωρίς ψυχική υγεία. Αυτός είναι, επίσης, ο λόγος που αποφάσισα να ανάγω την ψυχική υγεία σε έναν από τους τέσσερις θεμελιώδεις πυλώνες του Προγράμματος Εργασίας μας. Από το 2020, έχουμε σημειώσει σημαντική πρόοδο.
Επίσης, παρακινημένοι από τις προκλήσεις της πανδημίας, δημιουργήσαμε τον Πανευρωπαϊκό Συνασπισμό Ψυχικής Υγείας με σκοπό να κινητοποιήσουμε δράσεις στον τομέα της ψυχικής υγείας και να παρακινήσουμε κυβερνήσεις, ειδικούς, υποστηρικτές και άτομα που ζουν με κάποια ψυχική νόσο να αγκαλιάσουν και να διαδώσουν το μήνυμα ότι η ψυχική υγεία οφείλει να τοποθετηθεί στην κορυφή των εθνικών πολιτικών υγείας.
Μέσω του Γραφείου για την Ποιότητα της Φροντίδας στην Αθήνα -το οποίο ιδρύθηκε με τη γενναιόδωρη υποστήριξη της ελληνικής κυβέρνησης- καταβάλαμε σκληρή δουλειά για να σχεδιάσουμε μια στρατηγική για την ποιότητα της φροντίδας της ψυχικής υγείας των παιδιών και των εφήβων.
Πραγματοποιήσαμε μια συνάντηση στις αρχές Σεπτεμβρίου και έχουμε άλλη μία σήμερα, για να συνεχίσουμε προς αυτήν την κατεύθυνση. Πλέον, εργαζόμαστε άμεσα και στενά με τους ίδιους τους νέους για να διασφαλίσουμε ότι οι αποφάσεις που τους επηρεάζουν έχουν βασιστεί στις ιδέες, τις ανάγκες και τις προτιμήσεις τους, αντλώντας έμπνευση από τις δικές τους εμπειρίες.
Μόλις την περασμένη εβδομάδα ήμουν στα Τίρανα για το Youth4Health, το πρώτο Φόρουμ για την Υγεία και την Ευημερία των Νέων του ΠΟΥ/Ευρώπης. Αυτή ήταν μια από τις μεγαλύτερες προσπάθειες σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Περιφέρεια για να κινητοποιήσουμε τους νέους να εμπλακούν στη λήψη αποφάσεων και στη χάραξη πολιτικών για την υγεία και να θέσουμε έτσι τις δικές τους ανάγκες σχετικά με την υγεία τους ως προτεραιότητα.
Εντυπωσιάστηκα βαθιά από την ενασχόλησή τους με την υγεία, την αντίληψή τους αναφορικά στο τι θέλουν και τι χρειάζονται και από το πόση σημασία δίνουν στην ψυχική τους ευεξία. Για την ψυχική υγεία, ρωτήσαμε τους νέους πώς είναι η ποιότητα της περίθαλψης και των μηχανισμών υποστήριξης ψυχικής υγείας στις κοινότητές τους, ποιοι είναι οι άνθρωποι, οι χώροι και οι τόποι που συμβάλλουν στην ψυχική υγεία και ευημερία τους και πώς μπορούν να ενισχυθούν. Είχαν κάποια ισχυρά και σαφή μηνύματα να μοιραστούν με τον υπόλοιπο κόσμο: οι κοινότητες είναι γεμάτες ευκαιρίες για να συμβάλουν στην ψυχική υγεία και ευημερία, από τις οικογένειες μέχρι τους εκπαιδευτικούς, τους χώρους εργασίας, τα σχολεία, το διαδίκτυο και τους influencers. Οι ενέργειες που απαιτούνται είναι συχνά πολύ απλές -μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση, μεγαλύτερος σεβασμός, μεγαλύτερη αποδοχή και μεγαλύτερη προσπάθεια να συμπεριληφθούν οι νέοι στις επιλύσεις αυτών των θεμάτων.
Ερ.: Ποιο είναι το βασικό μήνυμά σας προς τις κυβερνήσεις στην Ευρώπη, σχετικά με το τι πρέπει να γίνει ως προς τη φροντίδα ψυχικής υγείας;
Απ.: Πρώτα απ’ όλα, τα στοιχεία μας δείχνουν ότι τα συστήματα ψυχικής υγείας εξακολουθούν να είναι υποχρηματοδοτούμενα, δυσπρόσιτα και συχνά δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες των ανθρώπων. Αυτό πρέπει να αλλάξει.
Δεύτερον, η πρόληψη, η προαγωγή και η έγκαιρη αντιμετώπιση θεωρούνται οι πιο αποτελεσματικές, από άποψη κόστους παρεμβάσεις ψυχικής υγείας για τους νέους, οι οποίες μπορούν να αποτρέψουν περεταίρω ταλαιπωρία και πόνο αργότερα στη ζωή τους.
Τέλος, οι δραστηριότητες προαγωγής και πρόληψης είναι πιθανότερο να επιτύχουν εάν βασίζονται σε στοιχεία και σχεδιάζονται από και μαζί με τους νέους, διασφαλίζοντας ότι είναι αποδεκτές από τους ίδιους και ανταποκρίνονται στις ιδιαίτερες ανάγκες και προτιμήσεις τους.
Ερ.: Πώς εκτιμάτε ότι τα συστήματα υγείας θα αντιμετωπίσουν το ενδεχόμενο ταυτόχρονου χτυπήματος από κορωνοϊό και γρίπη;
Απ.: Παρά τα όσα μπορεί να σκέφτονται οι περισσότεροι άνθρωποι, η πανδημία δεν έχει τελειώσει.
Παρά το γεγονός ότι ο ΠΟΥ αναγνωρίζει τη σημαντική πρόοδο στον έλεγχο των επιδημικών και πανδημικών κυμάτων σε πολλές χώρες και τα υψηλά επίπεδα ανοσίας του πληθυσμού, εξακολουθούμε να είμαστε προβληματισμένοι με τον συνεχιζόμενα υψηλό αριθμό κρουσμάτων και θανάτων, με την απρόβλεπτη εξέλιξη του ιού, με το σημαντικά χαμηλό ποσοστό εμβολιασμού των ατόμων υψηλού κινδύνου, καθώς και με την άνιση πρόσβαση στη θεραπεία.
Όπως είχαμε προβλέψει, η αυξημένη μετάδοση που παρατηρήθηκε το φθινόπωρο οδήγησε σε τριπλασιασμό των κρουσμάτων στην ευρωπαϊκή περιφέρεια από τις αρχές Σεπτεμβρίου. Την τελευταία εβδομάδα του Οκτωβρίου, πάνω από το 50% των νέων κρουσμάτων παγκοσμίως και σχεδόν το 60% των νέων θανάτων παγκοσμίως αντιστοιχούσαν στην ευρωπαϊκή περιφέρεια.
Όμως, αυτή η έξαρση δεν έχει οδηγήσει, μέχρι στιγμής, ούτε στα προηγούμενα επίπεδα σοβαρών ασθενειών -οι θάνατοι και οι εισαγωγές στις ΜΕΘ έχουν σημειώσει μόνο μικρές αυξήσεις- ούτε στις παραλυτικές επιπτώσεις που είχαν παρατηρηθεί προηγουμένως στην οικονομική ή κοινωνική ζωή.
Ενώ δεν βρισκόμαστε πια στην εξαιρετικά διασπαστική αρχική φάση της πανδημίας, ο ιός SARS CoV-2 εξακολουθεί να είναι ένας απρόβλεπτος ιός και η νόσος της COVID-19 εξακολουθεί να αποτελεί μια ενεργή απειλή για τις ζωές μας, παγκοσμίως. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να εφησυχάζουμε.
Και, φυσικά, η εποχή της γρίπης περιπλέκει τα πράγματα.
Τον περασμένο μήνα είδαμε επίσης μια πρώιμη έξαρση εποχικής γρίπης, με αυξημένο αριθμό ασθενών να νοσηλεύονται με σοβαρές οξείες αναπνευστικές λοιμώξεις. Με την ταυτόχρονη κυκλοφορία της νόσου COVID-19 και της εποχικής γρίπης, η υγεία των ευάλωτων ατόμων -συμπεριλαμβανομένων των ηλικιωμένων, των ατόμων με χαμηλό ανοσοποιητικό σύστημα, των εγκύων και των νεογέννητων- διατρέχει ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο.
Παρακολουθήσαμε αρκετά προσεκτικά την περίοδο γρίπης στο νότιο ημισφαίριο, εξετάζοντας χώρες όπως η Αυστραλία, όπου παρατηρήθηκε απότομη αύξηση της γρίπης σε μια περίοδο που όντως συνέβαλε σε σημαντικές πιέσεις στην υγεία.
Πολλές από τις παρεμβάσεις στη δημόσια υγεία, που ήταν απαραίτητες για τη διαχείριση του COVID-19, είναι επίσης χρήσιμες και στην αντιμετώπιση της γρίπης και πρέπει να τις συνεχίσουμε.
Καλώ όλες τις χώρες να επανεκκινήσουν τις προσπάθειες περιορισμού της μετάδοσης των αναπνευστικών λοιμώξεων και να είναι έτοιμες να ανταποκριθούν σε μια αυξημένη πίεση των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης. Η συνεπής εφαρμογή αυτών που ονομάζω «σταθεροποιητές της πανδημίας» θα είναι ζωτικής σημασίας αυτό το φθινόπωρο και το χειμώνα:
αύξηση των ποσοστών εμβολιασμού κατά της COVID-19 και της γρίπης στο γενικό πληθυσμό, ιδιαιτέρως δε στις ευάλωτες ομάδες
προώθηση της χρήσης μάσκας σε εσωτερικούς χώρους και στα μέσα μαζικής μεταφοράς,
εφαρμογή αυστηρών θεραπευτικών πρωτοκόλλων για όσους κινδυνεύουν από σοβαρά νοσήματα.
Ερ.: Πού βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή όσον αφορά την πορεία της πανδημίας
Απ.: Τον Μάρτιο δημοσιεύσαμε το επικαιροποιημένο σχέδιο δράσης μας για την COVID-19. Αυτό είναι το τρίτο μας στρατηγικό σχέδιο για την αντιμετώπιση της νόσου, που θα μπορούσε και θα έπρεπε να είναι το τελευταίο.
Το σχέδιο δράσης παρουσιάζει τρία πιθανά σενάρια για το πώς θα μπορούσε να εξελιχθεί η πανδημία φέτος.
Με βάση όσα γνωρίζουμε σήμερα, το πιο πιθανό σενάριο είναι ότι ο ιός θα συνεχίσει να εξελίσσεται, αλλά η σοβαρότητα της νόσου που προκαλεί θα μειώνεται με την πάροδο του χρόνου, καθώς θα αυξάνεται η ανοσία λόγω εμβολιασμού και μόλυνσης. Περιοδικές αυξήσεις των κρουσμάτων και των θανάτων μπορεί να εμφανιστούν καθώς η ανοσία θα εξασθενεί, γεγονός που μπορεί να απαιτεί περιοδική αναμνηστική δόση για τους ευάλωτους πληθυσμούς.
Στο καλύτερα δυνατό σενάριο, μπορεί να δούμε να εμφανίζονται λιγότερο σοβαρές παραλλαγές και να μην είναι αναγκαία η ενισχυτική δόση ή η νέα σύνθεση των εμβολίων.
Στο χειρότερο δυνατό σενάριο, μπορεί να αναδυθεί μια πιο ιογενής και ιδιαίτερα μεταδοτική παραλλαγή. Απέναντι σε αυτή τη νέα απειλή, η προστασία των ανθρώπων από σοβαρές ασθένειες και θάνατο, είτε από προηγούμενο εμβολιασμό είτε από μόλυνση, θα μειωθεί ραγδαία. Η αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης θα απαιτούσε τη σημαντική τροποποίηση των σημερινών εμβολίων και τη διασφάλιση ότι θα είναι προσβάσιμα στους ανθρώπους που είναι πιο ευάλωτοι στο να νοσήσουν σοβαρά.
Για να σταματήσει η οξεία φάση της πανδημίας φέτος, οι χώρες πρέπει να επενδύσουν σε πέντε βασικές συνιστώσες:
επιτήρηση, εργαστήρια και πληροφορίες για τη δημόσια υγεία, εμβολιασμός, δημόσια υγεία και κοινωνικά μέτρα, καθώς και συμμετοχή των κοινοτήτων, κλινική περίθαλψη για την COVID-19 και ανθεκτικά συστήματα υγείας, έρευνα, ανάπτυξη και ισότιμη πρόσβαση σε εργαλεία και προμήθειες, συντονισμός, καθώς η ανταπόκριση μεταφέρεται από τη λειτουργία έκτακτης ανάγκης στη μακροπρόθεσμη διαχείριση της αναπνευστικής νόσου.
Θα πρέπει να τα κάνουμε όλα αυτά επειδή η πανδημία δεν έχει τελειώσει. Ο ιός μεταλλάσσεται συνεχώς και εξακολουθεί να σκοτώνει πάρα πολλούς ανθρώπους. Μόνο την περασμένη εβδομάδα, ο ιός σκότωσε πάνω από 3.000 ανθρώπους στην Ευρωπαϊκή Περιφέρεια. Αυτό δεν μπορεί να είναι αποδεκτό, από τη στιγμή που έχουμε όλα τα εργαλεία για να προλάβουμε τη μόλυνση και να σώσουμε ζωές.
Ερ.: Είμαστε σε θέση να προβλέψουμε το τέλος της πανδημίας;
Απ.: Επιτρέψτε μου να είμαι σαφής: ενώ είμαστε σε πολύ καλύτερη θέση από ποτέ, δεν είμαστε σε θέση να σκεφτόμαστε ότι βγαίνουμε από την πανδημία ή ότι κανονικοποιούμε την πανδημία, ή ότι ζούμε με αυτήν, προσποιούμενοι ότι δεν υπάρχει.
Είναι αλήθεια ότι στις περισσότερες χώρες της Περιφέρειάς μας παρατηρείται τώρα μείωση των νέων κρουσμάτων, των νοσηλειών και των θανάτων, αφού η αναζωπύρωση που παρατηρήθηκε στη Δυτική Ευρώπη έχει σταθεροποιηθεί σε όλες τις ηλικιακές ομάδες. Όμως, μόνο στην Περιφέρειά μας, έχουμε ξεπεράσει τα 260 εκατομμύρια σε εργαστηριακά επιβεβαιωμένα κρούσματα της COVID-19 από την έναρξη της πανδημίας, με πάνω από δύο εκατομμύρια νεκρούς. Οι μισές από αυτές τις περιπτώσεις συνέβησαν τους τελευταίους τρεις μήνες.
Για να το θέσουμε αλλιώς, το 50% των συνολικών κρουσμάτων που αναφέρθηκαν στην Ευρώπη, συνέβησαν τους τελευταίους τρεις μήνες της πανδημίας και αυτό σημαίνει ότι δεν την έχουμε ξεπεράσει ακόμη. Δυστυχώς, πολλοί άνθρωποι θα συνεχίσουν να νοσούν και πολλοί άνθρωποι θα εξακολουθήσουν να πεθαίνουν στην ευρωπαϊκή περιφέρεια. Πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να επηρεάζονται πολύ σημαντικά από την COVID-19. Και ιδιαίτερα το υγειονομικό προσωπικό, το οποίο εξακολουθεί να έρχεται αντιμέτωπο με αρκετά υψηλό αριθμό νοσηλειών, λόγω της έντασης της μεταδοτικότητας. Αυτό σημαίνει ότι η COVID-19 εξακολουθεί να είναι σε μεγάλο βαθμό μια ασθένεια με σημαντικό αντίκτυπο στη δημόσια υγεία.
Θα βγούμε από την οξεία φάση της έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία, αλλά δεν έχουμε φτάσει ακόμα εκεί. Πρέπει να λάβουμε το γεγονός αυτό πολύ σοβαρά υπόψη μας.
Ο ιός συνεχίζει να εξελίσσεται και επειδή μεταδίδεται τόσο πολύ, ειδικά εδώ στην Ευρώπη, η πιθανότητα να συνεχίσει να εξελίσσεται μέσω μιας νέας παραλλαγής και ενδεχομένως μιας παραλλαγής που θα υπονομεύσει την τρέχουσα πρόοδό μας είναι αρκετά υψηλή.
Δεν υπάρχει χώρος για εφησυχασμό. Δεν υπάρχει περιθώριο για σφάλμα. Πρέπει να υπενθυμίζουμε ο ένας στον άλλον ότι ο ιός είναι ακόμα μαζί μας. Πρέπει να συνεχίσουμε να μιλάμε γι’ αυτό. Πρέπει να το αντιμετωπίσουμε σοβαρά, διότι δεν πρόκειται να εξαφανιστεί μόνο και μόνο επειδή το επιθυμούμε.
Ιδιαίτερα επιφυλακτικοί θα πρέπει να είμαστε και φέτος με την πανδημία αφού όπως όλα δείχνουν δεν έχει τελειώσει ακόμη.