Έκπληξη και αναστάτωση έχουν προκαλέσει τα αποτελέσματα μιας νέας μελέτης σχετικά με την έκθεση στις οθόνες και το μπλε φως και το συμπέρασμα ότι μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα των ορμονών των παιδιών φτάνοντας ακόμη και σε πρώιμη έναρξη της εφηβείας.
Η εν λόγω έρευνα παρουσιάστηκε στο πλαίσιο του 60ου Ετήσιου Συνεδρίου της Ευρωπαικής Εταιρίας Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας.
Πιο συγκεκριμένα, η μεγαλύτερη διάρκεια έκθεσης στο μπλε φως συσχετίστηκε με πρώιμη έναρξη της εφηβείας στους θηλυκούς αρουραίους, οι οποίοι εμφάνισαν επίσης μειωμένα επίπεδα μελατονίνης, αυξημένα επίπεδα ορισμένων αναπαραγωγικών ορμονών και αλλαγές στις ωοθήκες τους
Η ολοένα και αυξανόμενη χρήση συσκευών που εκπέμπουν μπλε φως, όπως τα τάμπλετ και τα έξυπνα κινητά, είχε προηγουμένως συσχετιστεί με την κακή ποιότητα του ύπνου τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες. Αυτό πιστεύεται ότι οφείλεται στη διαταραχή των βιορυθμών του σώματός μας, καθώς το μπλε φως φαίνεται ότι εμποδίζει την φυσιολογική αύξηση των επιπέδων της μελατονίνης, γνωστή και ως ορμόνη του ύπνου. Τα επίπεδα μελατονίνης είναι συνολικά υψηλότερα κατά την προ-εφηβεία από ό,τι στην εφηβεία, κάτι που πιστεύεται ότι παίζει ρόλο στην καθυστέρηση της έναρξης της εφηβείας.
Τα τελευταία χρόνια, αρκετές μελέτες έχουν διαπιστώσει αυξήσεις στην πρώιμη έναρξη της εφηβείας για τα κορίτσια, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Η σχέση μεταξύ της έκθεσης στο μπλε φως και των μειωμένων επιπέδων μελατονίνης υποδηλώνει ότι ο αυξημένος χρόνος οθόνης, όπως κατά τη διάρκεια των περιορισμών της πανδημίας, μπορεί να παίζει ρόλο σε αυτήν την αναφερόμενη αύξηση. Ωστόσο, είναι πολύ δύσκολο να αξιολογηθεί αυτό στα παιδιά.
Η μελέτη και τα αποτελέσματα
Στη συγκεκριμένη μελέτη, ο Δρ. Aylin Kilinç Uğurlu και οι συνεργάτες του χρησιμοποίησαν ένα μοντέλο αρουραίου για να διερευνήσουν τις επιπτώσεις της έκθεσης στο μπλε φως στα επίπεδα των αναπαραγωγικών ορμονών και στον χρόνο έναρξης της εφηβείας. Οι θηλυκοί αρουραίοι χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες των έξι και εκτέθηκαν είτε σε έναν κανονικό κύκλο φωτός, είτε σε 6 ώρες είτε σε 12 ώρες μπλε φωτός.
Τα πρώτα σημάδια της εφηβείας εμφανίστηκαν σημαντικά νωρίτερα και στις δύο ομάδες που εκτέθηκαν στο μπλε φως, και όσο μεγαλύτερη ήταν η διάρκεια της έκθεσης, τόσο νωρίτερα ήταν η έναρξη της εφηβείας. Οι αρουραίοι που εκτέθηκαν στο μπλε φως είχαν επίσης μειωμένα επίπεδα μελατονίνης και αυξημένα επίπεδα συγκεκριμένων αναπαραγωγικών ορμονών (οιστραδιόλη και ωχρινοτρόπο ορμόνη), καθώς και φυσικές αλλαγές στον ιστό των ωοθηκών τους, όλα σύμφωνα με την έναρξη της εφηβείας. Στη δωδεκάωρη έκθεση, οι αρουραίοι εμφάνισαν επίσης κάποια σημάδια κυτταρικής βλάβης και φλεγμονής στις ωοθήκες τους.
Ο Δρ. Aylin Kilinç Uğurlu σχολίασε σχετικά:
«Βρήκαμε ότι η έκθεση στο μπλε φως, είναι επαρκής για να αλλάξει τα επίπεδα μελατονίνης και είναι επίσης ικανή να αλλάξει τα επίπεδα των αναπαραγωγικών ορμονών και να προκαλέσει πρώιμη έναρξη της εφηβείας στο μοντέλο αρουραίου που χρησιμοποιήσαμε. Επιπλέον, όσο μεγαλύτερη είναι η έκθεση, τόσο πιο πρώιμη η έναρξη».
Αν και είναι δύσκολο να συγκριθεί η έκθεση σε μπλε φως των πειραματόζωων με εκείνη ενός παιδιού που χρησιμοποιεί τάμπλετ, εντούτοις το χρονικό σημείο της εφηβείας στους αρουραίους είναι περίπου ισοδύναμο με αυτό των ανθρώπων. Οι ορμονικές αλλαγές και οι αλλαγές στην ωορρηξία που συμβαίνουν κατά την προ-εφηβεία και την εφηβεία σε θηλυκούς αρουραίους είναι επίσης συγκρίσιμες με τους ανθρώπους. Έτσι, παρά τους περιορισμούς της μελέτης, αυτά τα ευρήματα χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης των πιθανών επιπτώσεων στην υγεία της έκθεσης στο μπλε φως στα επίπεδα ορμονών και την έναρξη της εφηβείας στα παιδιά.
Τέλος, οι ειδικοί προτείνουν στους γονείς να σκεφτούν σοβαρά τη μείωση της χρήσης συσκευών εκπομπής μπλε φωτός από παιδιά στην προεφηβεία, ειδικά κατά τις βραδινές ώρες, όταν δηλαδή η έκθεση μπορεί να έχει τις περισσότερες επιδράσεις στα επίπεδα των ορμονών τους. Βέβαια, πρέπει να αναφέρουμε εδώ ότι τα αποτελέσματα της έρευνας δεν είναι οριστικά αλλά όπως όλα δείχνουν η παραπάνω έρευνα είναι ένας ακόμη λόγος για να περιορίσουμε τις ώρες που περνούν τα παιδιά μπροστά από μια οθόνη.